国税地税机构合并明年3月底前基本完成
| Б?р?ккен Араб ?м?рл?ктер? араб.: ???????? ??????? ???????? ?л-Имарат ?л-Арабия ?л-Муттахида | |||||
| |||||
| ?ран: ?Алла, ?лт, Президент.? | |||||
| ?н?ран: ?Ishy Bilady? | |||||
.svg)
| |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Т?уелс?зд?к к?н? | 2 желто?сан 1971 жыл (?лыбританиядан) | ||||
| Мемлекетт?к ??рылымы | |||||
| Ресми т?л? | Араб т?л? | ||||
| Елорда | Абу-Даби | ||||
| ?р? ?аласы | Дубай | ||||
| ?к?мет т?р? | федеративт? абсолютт?к монархия | ||||
| Президент? Премьер-министр? |
Халифа ибн Зайд ?л-Нахайян М?хаммед ?л-Мактум | ||||
| Мемлекетт?к д?н? |  Ислам
| ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аума?ы ? Барлы?ы ? % су бет? |
?лем бойынша 114-ш? орын 83 600 км2 0 | ||||
| Ж?рты ? Сарап (2018) ? Сана? (2005) ? Ты?ызды?ы |
9 599 353[1] адам (92-ш?) 4 106 427 адам 99 адам/км2 (110-шы) | ||||
| Экономикасы | |||||
| Ж?? (А?Т) ? ?орытынды (2018) ? Жан басына ша??анда |
732,861 млрд.[2] $ (32-ш?) 70,262[2] $ (7-ш?) | ||||
| Ж?? (номинал) ? ?орытынды (2018) ? Жан басына ша??анда |
432,612 млрд.[2] $ 41,476[2] $ (19-шы) | ||||
| АДИ (2017) | ▲ 0,863[3] (?те жо?ары) (34-ш?) | ||||
| Валютасы | БА? дирхамы | ||||
| ?осымша м?л?меттер | |||||
| Интернет ?йш?г? | .ae | ||||
| ISO коды | AE | ||||
| ХОК коды | UAE | ||||
| Телефон коды | +971 | ||||
| Уа?ыт белдеулер? | +4 | ||||
Б?р?ккен Араб ?м?рл?ктер? (араб.: ???????? ??????? ???????? [?л-Имарат ?л-Арабия ?л-Муттахида], а?ылш. United Arab Emirates), аббр. БА? — солт?ст?к-шы?ыста?ы Арабия т?бег?нде Таяу шы?ыста орналас?ан мемлекет. Катармен, Сауд Арабиясымен, Оман С?лтанатымен шектесед?. Солт?ст?ктег? БА? Парсы шы?ана?ыны? суларымен, ал шы?ысында Оман б??азыны? суларымен жа?аласады. БА?-б?л жет? Араб мемлекет?н?? немесе ?м?рл?ктерд?? федерациясы, оларды? е? ?йг?лелер? Дубай ж?не АбуДаби. ?м?рл?к - ?м?р немесе ханзада бас?аратын айма?. Т?р?ындарыны? 96 пайыз?а жуы?ы м?сылмандар.1900 жылды? орта шен?не дей?н арабтарды? к?пш?л?г? ?нжу тастарды алып- сату немесе т?йе ?с?румен к?нелткен. 1950 жылдары ол жерден м?най табылды.С?йт?п, БА? 1970 жылдар?а ?арай ?лемдег? экономикасы бай елдерд?? б?р?не айналды.
Елордасы
[??деу | ?айнарын ??деу]Ресми астанасы – Абу-Даби ?аласы болып табылады. Ал туристт?к ж?не саудалы? орталы?ы – Дубай ша?ары - деп есептелед?. ?рб?р ?м?рл?кт?? ес?м? оны? бас ?аласыны? атауымен с?йкес келед?.
Саяси ахуалы
[??деу | ?айнарын ??деу]1971 жылы ??рыл?ан федеративт? мемлекет Б?р?ккен Араб ?м?рл?ктер? – жет? т?уелс?з ?м?рл?ктерден т?ратын жас ел, ?р ?м?рл?кт?? ес?м? нег?зг? ?аласымен байланысты атал?ан белг?леу? болады: Абу-Даби, Дубай, Шарджа, Аджман, Ум-аль Кувейн, Рас-Эль-Хайма ж?не Фуджейра. ?р б?р ?м?рл?кт?? ?м?рш?с? – шейх, ал жалпы мемлекетт?к бас?ару бил?г? жо?ар?ы ке?еске бер?лген.
Хал?ы
[??деу | ?айнарын ??деу]Халы?ты? 80%-ы бас?а елден келуш?лер болып табылады. 2000ж. Сана? бойынша этникалы? арабтар барлы? т?р?ынны? 48,1% (оны? ?ш?нде БА? арабтары – 12,2%, бедуиндер – 9,4%, египетт?к арабтар – 6,2%, оман арабтары – 4,1%, сауд арабтары - 4%), о?т?ст?к Азиядан келгендерi – 35,7%, иранды?тар - 5%, филлипинд?ктер – 3,4%, еуропалы?тар – 2,4%, бас?алар – 5,4% б?л?г?н ??рады.
Д?н?
[??деу | ?айнарын ??деу]Б?р?ккен Араб ?м?рл?ктер? Конституциясында елдег? нег?зг? д?н - Ислам д?н? деп к?рсет?лген. Мемлекет хал?ыны? 96% т?р?аны - м?сылмандар. Ислам д?н? ы?палын жет? ?м?рл?ктег? т?р?ындар ?м?р?н?? барлы? саласынан бай?ау?а болады. М?сылмандарды? 85%-ы сунитт?к ба?ытты ?станады, оларды? к?б? Малики мазхабын ?олдайтындар. Вахабитт?к а?ым мен Шафии мазхабын ?станатындар да кездесед?. ?м?рл?ктерде ислам д?н? ?к?лдерд?? Федералды орталы? реттеуш? орган ?ада?алайды.
Т?л?
[??деу | ?айнарын ??деу]БА? ресми т?л? - араб т?л?. Деген?ме а?ылшын т?лд? хинди, урду ж?не парсы т?лдер? де ерк?н ?олданыс?а ие. ?с?ресе а?ылшын т?л? мейрамханаларда, ?она??йлерде жие ?олданылады, жол белг?лер? араб ж?не а?ылшын т?л?нде ?ойылады. Б?р?ккен Араб ?м?рлер?ндег? араб т?л?н?? ?ш н?с?асы са?тал?ан. Е? к?не формасы классикалы? т?л рет?нде танымал.
Мерекелерi мен демалыстары
[??деу | ?айнарын ??деу]1 – ?а?тар – Жа?а жыл. 11 – а?пан – ??рбан Айт 5 – с?у?р – Хижра бойынша Жа?а жыл. 14 – маусым – М?хаммед Пай?амбарды? ту?ан к?н?. 25 – ?азан – Лелат аль – Мирадж, Мираж т?н?. 27 – ?араша – Рамазанны? басталуы (м?лшермен) 2-3 желто?сан – ?лтты? к?н. Мерз?мдер? ?згермел? д?ни мерекелер де бар. Мысалы, Ид Аль Фир – Рамазан ая?тал?ан со? 3-4 к?н ?ткеннен кей?н Хижра бойынша жа?а жыл (м?сылман к?нт?збес? бойынша) Пай?амбарды? ту?ан к?н? (Милед ан Наби).
Д?ни мерекелерд?? мерз?м? Исламда ?абылдан?ан айлы? к?нт?збе бойынша белг?ленед?. К?нд?к к?нт?збеге ?ара?анда айлы? к?нт?збен?? жылды? айналымы 11 к?нге ?ыс?а болып келед?.
Д?ни мерекелер кез?нде мейрамханалар ж?мыс ?стемейд? немесе онда темек? шегуге, спиртт?к ?ш?мд?ктер ?шуге тыйым салынады. Рамазан мерекес?н алып ?арайы?. Б?л айда д?кендерд?? ж?мыс уа?ыты ?ыс?артылып, ?о?амды? орындарда ?ш?п-жеуге, темек? шегуге болмайды. Б?л талаптар отель территорияларына таратылмайды. Б?л шектеулер ?р эмиратта ?з?н?? ?атыгезд?г?мен ерекшеленед?.
Демалыс к?н? – ж?ма.
?лтты? та?амы
[??деу | ?айнарын ??деу]Арабыстан асханасында келес? та?амдар ке? орын ал?ан: хомус – б?рша? пен к?нж?т ?ры?ынан жасал?ан паста, таббуле – ?са?тал?ан ж?мса? ет, а? желкен мен майдалан?ан бидай, гузи – жа??а? пен к?р?ш ?осыл?ан ?озы ет?. Харис – арнайы дайындал?ан бидайдан п?с?р?лген ет.
Араб ?м?рл?ктер? – те??з ел?, сонды?тан м?нда ет та?амдарынан бас?а те??з ?н?мдер?нен жасал?ан та?амдар ?те к?п. Та??ышаян, асшаян, омар, тунa – б?лар б?лар к?р?ш ж?не арнайы д?м ?осарлармен б?рге бер?лет?н та?амдар.
Араб ел?н?? д?ст?рл? же??л тама?ы – шауырма (араб шелпег?не оратыл?ан салатпен ?рге ?озы немесе балапан ет?) – ?аланы? ?р б?рышында сатылады.
Жерг?л?кт? десерттер ?те д?мд? – умм али (нан нудинг?с?н?? б?р т?р?), эш асаяя (бет?не крем жа?ыл?ан т?тт? ?р?мш?к б?л?ш?), мехалабия – (?ыз?ылт сумен ж?не п?стелермен себ?лген бот?а).
Кофе та?айындау – б?л елдег? ?лкен ?нер болып есептелед?. Е? керемет? – аравиялы?, ашы? т?ст?. Ол жартылай ?ыздырыл?ан д?ннен жасалады. Сан жетпес Арабыстан кафелер?нен оны? д?м?н тату?а болады.
БА? м?сылман ел? бол?анды?тан, спирт ?ш?мд?ктер? мейрамханалар мен сыраханадарда, ?она?-?йлерде ?ана сатылады. Тек Шардж ?м?рл?г?нде ?ана алкогольге м?лде тыйым салын?ан. Дубаи – е? демократиялы? ?ала болып саналады. ?о?амды? орындарда, к?шеде, жа?ажайда алкогольд? пайдалану?а болмайды. Мас к?йде транспорт ж?рг?зуге м?лдем тыйым салын?ан. Б?л ?ш?н ?лкен айып-п?л салынады, т?пт? ?амау?а алуы да м?мк?н. ??бырдан су ?шу зиянды емес. Ш?лмектег? суды да пайдалану?а болады.
БА?-г? климат
[??деу | ?айнарын ??деу]БА? на?ыз ??р?а? субтропикалы? климатымен ерекшеленед?(жылына жауын-шашын д?режес? – 13см). Жаз мезг?л? ?те ысты? болады(+48°С-ге дей?н). К?н ж?не б?лтсыз аспан жылына 360 к?н. БА?-дe туристт?к маусым жаз?ы аптап азай?ан кезде ?ырк?йек айыны? со?ында басталып, мамыр айыны? б?р?нш? жартысына дей?н созылады.
БА?-да желто?сан мен ?а?тар е? сал?ын айлар болып есептелед?. Б?л кездег? ауа температурасы к?нд?з +28°С, т?нде +18°С к?рсетед?.
БА?-нi? шипажайлары
[??деу | ?айнарын ??деу]БА? - ?лем туристтер? ?ш?н е? бай ж?не тартымды тарап. Парсы шы?ана?ыны? жылы сулары, ??мды жа?ажайлары, ш?лейтт? таби?и к?р?н?стер?, желкенд? ??рма, банан ж?не лимон шо?тарыны? ыл?алды ал?аптары, ?аз?рг? кезе?г? ?м?р т?рт?б?, халы?ты? ?лтты? д?ст?рге деген сен?м?, еуропалы? тамаша супермаркеттерi мен шы?ыс базарлары – б?ны? б?р? саяхатшылар ?ш?н ?иял ?лем?.
Саяси ??рылымы
[??деу | ?айнарын ??деу]Мемлекет басшысы – Президент. Сонымен б?рге ?р ?айсы ?м?рл?кт?? ?з?не т?уелд? ?ызметтер?, жеке ?к?мет? бар.
Банктер?
[??деу | ?айнарын ??деу]БА?-г? ж?не жерг?л?кт? шетел банк?лер? а?ыл-ке?ес ?аржы ?ызметтер?н?? барлы? т?рлер?н к?рсетед?. Банктерд?? ж?мыс уа?ыты: сенб?ден с?рсенб?ге дей?н 8.00-13.00, бейсенб? к?н? 8.00-12.00 дей?н. Кейб?р банктер са?ат 16.00-17.00-ге дей?н ашы? болады. Айырбастау б?л?мшелер? 8.00-13.00 ж?не т?стен кей?н 16.00-20.30 дей?н ж?мыс ?стейд?. А?ша б?рл?г? – дирхам.
Айналымда 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000, 5000 дирхамды? а?шалар ж?ред?. Сонымен б?рге 1 дирхамды? металл тиындары да бар, оны? сыртында ??ман бейнеленген.
БА?-нi? айырбастау п?лы – филз деп аталады. Б?р дирхам 100 филзд? ??райды. М?найлы ?уе бейнеленген 50 филз ке? ?олданылады. ?са? а?шалар ??ныны? т?менд?г?не байланысты сирек ?олданылады. 25 филзд?к а?шада – ел?к, 5 филзде – балы? бейнес? суреттелген.
?она?-?йлерд?? к?пш?л?г?нде, сауда орталы?тарында, ?р? д?кендерде American Express, Master Card, Visa, Dinners Club т?лем к?рт?шкелер? ?абылданады, ал банкоматтарды кез келген халы? ?р? ?оныстан?ан орталы?тардан таба аласыз. Шетел ж?не ?лтты? п?лды енг?зуге ж?не шы?ару?а шектеулер ?ойылмас.
Электр жары?ы – 220В, 50Гц.
БА?-нi? салт-д?ст?рлер?
[??деу | ?айнарын ??деу]Б?р?ккен Араб ?м?рл?ктер?нi? салт-д?ст?рлер? оны? м?сылман ел? екенд?г?нен бастау алады. Сонды?тан, б?л елмен т?с?н?с?п, кел?с?мге келу ?ш?н ж?не жа?сы дем алу ?ш?н осы халы?ты? д?ст?р?н сыйлауы?ыз ?ажет.
Ислам шарттары, ?с?ресе, ?асиетт? Рамазан айында ?ата? са?талынады. Т?ул?кт?? жары? кез?нде м?сылман баласыны? аузы бер?к болады. ?ылмыс пен за? б?зушылы?ты Шари?ат соты ?арастырады. Ес?ртк? тарату мен жынысты? ?атынас сипатында?ы ?ылмыстар ?ата? жазаланады. Спиртт?к ?ш?мд?ктер ?шуге мейрамханада, сыраханада немесе ?она? ?й н?м?р?нде ?ана р??сат ет?лед?. ?о?амды? орындарда алкогольд? пайдалану немесе к?шеде мас болып ж?руд?? со?ы ?ылмысты? жазалау?а немесе елден к?ш?руге ?кел?п со?ады.
Намаз о?ып жат?ан адамдар?а ?арау, оларды фотосуретке немесе бейнесуретке т?с?ру, меш?тке жала?аш к?ру м?дениетс?зд?кт?? белг?с? деп танылады.
?йге к?ру ?ш?н алдымен ая? ки?м???зд? шешес?з. Арабтар ?ш?н ?арсы отыр?ан адамны? ?кшес? к?р?н?п т?рса, б?л ?орлы? болып саналады. Арабтарды? ?ол алысуы ?за?ыра?, себеб?, б?л ерекше м??ияттылы? белг?с?.
?оштасу кез?нде ?ол алысуды ?мытпа?ыз. ??рметт? адамдарды? ?олын ек? ?олы?ызбен аласыз. М?сылман ?йел?не ?олы?ызды б?р?нш? болып берме??з, ?ажет болса, оны ?з? ?стейд?.
Арабтармен с?йлесу кез?нде, т?пт? ол жа?сы б?лет?н еск? танысы?ыз болса да, о?ан оны? ?йел? туралы с?ра? еш?ашан ?ойма?ыз. Отбасы жа?дайы туралы сыпайы ?ана с?ра?ыз.
Арабтар ?те ?она?жайлы халы?. Олар ?она?ты шай, кофе немесе сал?ын шырындармен ?арсы алады. Шы?ыс ел? ?она? к?туд?? ежелг? д?ст?р?н ?станады, сонды?тан та?амды ?абылдамау – ?й иес?н сыйлама?анды?ы?ызды? белг?с?. Та?амды, шырындарды немесе ?андай да б?р заттарды тек о? ?олы?ызбен ?ана алы?ыз.
Шай, кофе сек?лд? т?т?асы болмайтын к?ш? ста?ан?а ??йылып, с?тс?з, т?тт?-д?мд?лермен ?оса бер?лед?. Жазды? ысты? к?н?нде ш?п ?осыл?ан араб шайы к?к?рег??д? оятады.
Жыл бойы жаз бен ысты? болатын Дубай ?аласында ?йелдер ки?м?не ?ата? шектеулер ?ойылмайды. Дегенмен, жерг?л?кт? д?ст?рд? сыйлап, ?те ашы? к?йлектерд? кимеген???з абзал.
Жа?ажайда, бассейнде су?а т?суге арнал?ан ки?мдерд? киюге болады. ?йел адамдарды? су?а т?су ки?м?н?? жо?ар?ы б?л?г? м?ндетт? т?рде болуы керек.
?скери нысандар мен ?имараттарды, полиция б?л?мшелер?н немесе араб ?йелдер?н суретке т?с?рмеуге тырысы?ыз. Б?л жа?ымсыз ?рекеттерд?? алдын алу?а м?мк?нд?к беред?. ?ай жерде ж?рсе??з де, елдег? ?о?амды? ж?не м?дени д?ст?рд? сыйла?ыз.
?к?мш?л?к-аума?ты? ??рлымы
[??деу | ?айнарын ??деу]| ?м?рл?к | Арабт?л?ндег? атауы |
?к?мш?л?к орталы?ы |
Ауданы, км2 | Ж?рты, чел |
|---|---|---|---|---|
| Абу-Даби | ??? ??? | Абу-Даби | 67 340 | 1 465 431 |
| Ажман | ????? | Ажман | 259 | 260 492 |
| Дубай | ??? | Дубай | 3 885 | 1 229 330 |
| Рас ?л-Хайма | ??? ?????? | Рас ?л-Хайма | 1 683 | 191 753 |
| Умм ?л-?айуайн | ?? ??????? | Умм ?л-?айуайн | 777 | 59 098 |
| Ф?жайра | ??????? | Ф?жайра | 1 166 | 118 933 |
| Шаржа | ??????? | Шаржа | 2 590 | 656 941 |
Дерекк?здер
[??деу | ?айнарын ??деу]- ↑ United Arab Emirates Population (2018).
- ↑ a b c d United Arab Emirates. International Monetary Fund.
- ↑ 2018 Human Development Report. United Nations Development Programme (2017). Тексер?лд?, 23 наурыз 2017.
 | Б?л ма?аланы Уикипедия сапа талаптарына лайы?ты болуы ?ш?н уикиленд?ру ?ажет. |
